Pure Smaken en Texturen
Wat je ruikt en proeft, bepaalt hoe iets smaakt. De primaire smaken zijn zout, zoet, zuur, bitter en umami. Wat je proeft in je mond is vaak een combinatie van een of meer smaken. 

De vijf primaire smaken proeven we elk door een ander deel van de tong. Zoet wordt door de punt geproefd, zout door de voorste zijkanten, zuur door de achterste zijkanten en bitter door het achterste gedeelte van de tong. Umami proeven we verspreid over de hele tong.

Hoe werk dat eigenlijk?
Op de tong liggen vele papillen met daarin smaakcellen. Deze cellen reageren op smaakstoffen door een signaal af te geven naar de hersenen. De hersenen zetten een signaal om in een gewaarwording van smaak.

Naast smaak is textuur, dus hoe iets voelt in je mond, minstens zo belangrijk.
Een gerecht wordt spannender en dus interessanter als er verschillende texturen in zitten. Denk aan de sappige texturen van verschillende groentesoorten en fruit, of de krokante textuur van bijvoorbeeld croutons of friet, of de gladde en romige textuur van spreads en dips, of de sponzige textuur van champignons. Sommige texturen worden niet door alle kinderen meteen gewaardeerd. Vaak is dat alleen een kwestie van wennen.

Een onweerstaanbaar en watertandend lekker gerecht!
Gerechten worden watertandend lekker als je meerdere gezonde pure smaken en verschillende texturen combineert in 1 gerecht. Met name de combinatie van de pure smaken zoet, zout en zuur maken een gerecht onweerstaanbaar lekker.

Dit geldt voor alle gerechten, van zoete taarten tot hartige taarten, van soepen tot pesto’s en van friet tot sushi, en ook stamppotten til je naar een hoger niveau door het combineren van meerdere smaken en texturen.

Zelfs een gerecht met spruitjes of witlof maak je zo helemaal Kidsproof!

Zoet, Zout en Zuur
Voor een zoete smaak kun je kiezen voor zoete groenten en fruit (vers of gedroogd).

Voorbeelden van zoete groenten zijn wortel, paprika, pompoen, zoete aardappel, ui, mais, rode biet, aardperen, pastinaak, doperwt.
Daarnaast kun je ook honing of bijvoorbeeld ahorn siroop gebruiken. Gebruik deze producten met mate. Teveel suiker is niet gezond.

Voor de hartige umami smaak kun je bijvoorbeeld gedroogd zeewier gebruiken. Verder geven (zee)zout, sojasaus of miso een zoute smaak. Gebruik deze ingrediënten met mate. Teveel zout is niet gezond.
Maar ook zilte groenten zoals zeekraal, lamsoor en zeewier geven een zoute smaak.

Voor de zure smaak gebruik je bijvoorbeeld azijn (appelciderazijn), yoghurt, of citrussap (citroen, limoen). Ook kruiden als citroenmelisse kun je gebruiken.

Teveel suiker, zout en verzadigd vet eten is niet gezond. Het eten van groenten en fruit is wel gezond.

Helemaal chef waardig!
Het uiterlijk van een gerecht bepaalt voor een groot deel de smaakbeleving.

Voeg je aan een gerecht verse kruiden, eetbare bloemen, noten of zaden (eventueel licht geroosterd), of geraspte citrusschil toe dan creëer je een echt chef waardig gerecht.
Pas op met noten bij jonge kinderen. Geef kinderen onder de 4 jaar geen hele noten. Daar kunnen ze zich in verslikken.

Met de verschillende kleuren en vormen van eetbare bloemen creëer je een eetbaar kunstwerk of een eetbaar schilderij op je bord. Daarnaast zijn ze gezond en betoverd lekker.

De bloemen van kruiden hebben vaak dezelfde smaak als het kruid zelf. Zo smaken de bloemetjes van bieslook hetzelfde als de groene sprietjes van de bieslook. Gebruik alleen eetbare en onbespoten bloemen!

Ook verschillende kleuren groenten maken een prachtig plaatje op je bord.

Het eten van verschillende kleuren is heel erg gezond. Waarom? Omdat iedere soort groente, fruit, kruiden of eetbare bloemen weer andere gezonde eigenschappen heeft.

Een plantaardig voedingspatroon is niet alleen gezond voor jezelf, het houdt ook onze planeet gezond.

Smaakontwikkeling begint bij proeven
Hoe eerder kinderen leren proeven hoe makkelijker ze nieuwe smaken leren ontdekken en waarderen. Maar hoe krijg je kinderen zover om (on)bekende groenten, fruit en gerechten te proeven? Door je te verdiepen in de belevingswereld van het kind. Begin bij het begin. Leg uit waar het eten op hun bord vandaan komt. Start een klein en eenvoudig moestuintje, in de tuin, op het balkon of in de vensterbank, en laat ze meehelpen met verzorgen van de plantjes, het oogsten en met het bereiden van simpele gerechten.
Laat de ingrediënten onbewerkt zien, vertel ze wat het is en stimuleer het proeven ervan.

Oogsten en koken vinden de meeste kinderen één groot feest. Voedsel bereiden is creatief bezig zijn. En samen met vriendjes en vriendinnetjes is het nog leuker. Maak daar gebruik van. Want dit stimuleert proeven en daarmee de smaakontwikkeling. En eten met je vingers mag, want ook voelen hoort bij smaakontwikkeling.

Onbewerkt voedsel
Het is belangrijk dat kinderen de smaken zoet, zuur, zout, bitter en umami leren kennen, uit puur en onbewerkt voedsel. Deze smaken vormen de basis voor smaakontwikkeling. Veel smaken die kinderen aangeboden krijgen bestaan uit kunstmatige smaakstoffen uit bewerkte producten. De supermarkt ligt er vol mee en ze zijn vaak niet gezond. Het zijn makkelijke smaken die het leren waarderen van gezonde, pure smaken negatief beïnvloed.

Het leren kennen en waarderen van pure smaken helpt je ontdekken dat chips uit de supermarkt heel erg zout zijn. Je ontdekt dat als je zelf chips maakt je eigenlijk helemaal niet zoveel zout nodig hebt om het lekker te vinden.  Ook proef je daarbij het product, de aardappel of groente, waarvan de chips zijn gemaakt en niet alleen de  overheersende zoute smaak. Daarnaast leer je wat verse en gedroogde kruiden aan heerlijke smaak kunnen geven.
Het is een kwestie van gewenning. Minder zout, minder suiker en minder vet eten is niet moeilijk. Je moet alleen kinderen zo jong mogelijk de kans bieden om gezonde, pure smaken te ontdekken.

De bereiding van voedsel is een ambacht waarbij natuur en cultuur samen komen.